Tin tức

Mỡ tương thích – Yếu tố quan trọng cần chú ý trong bôi trơn công nghiệp

Posted on by root
5 1
25
Th8

Trong công nghiệp hiện đại, dầu mỡ bôi trơn đóng vai trò thiết yếu để giảm ma sát, bảo vệ chi tiết máy và duy trì hiệu suất vận hành. Tuy nhiên, có một yếu tố thường bị bỏ qua nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ thiết bị và chi phí bảo trì, đó chính là mỡ tương thích. Khi thay thế hoặc bổ sung mỡ mới, nếu không chú ý đến khả năng tương thích với mỡ cũ, nguy cơ hỏng hóc, phân tách dầu và mất tác dụng bôi trơn sẽ tăng lên đáng kể.

Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về khái niệm mỡ tương thích, các yếu tố kỹ thuật quyết định, hậu quả khi sử dụng sai, đồng thời cung cấp bảng so sánh cụ thể để giúp bạn lựa chọn an toàn và tối ưu nhất.

Mỡ bôi trơn là gì và vì sao cần chú ý đến tính tương thích?

2 6

Mỡ tương thích biểu đạt khả năng liên kết của mỡ với các thành phần phụ gia

Mỡ bôi trơn là hỗn hợp của dầu gốc bôi trơn (có thể là dầu khoáng hoặc dầu tổng hợp) và chất làm đặc xà phòng hoặc phi xà phòng (như lithium, canxi, bentonite, polyurea…). Nhờ cấu trúc bán rắn, mỡ có khả năng bám dính lâu dài trên bề mặt kim loại, hạn chế hao hụt và chịu được nhiều điều kiện khắc nghiệt.

Khi một loại mỡ mới được thêm vào ổ trục hoặc hộp số vốn đang sử dụng mỡ cũ, sự khác biệt về thành phần hóa học có thể dẫn đến hiện tượng:

  • Tách dầu: Dầu gốc bị đẩy ra khỏi chất làm đặc, khiến mỡ mất khả năng bôi trơn.
  • Thay đổi độ đặc: Mỡ bị mềm quá mức hoặc trở nên cứng, gây khó khăn cho hoạt động của thiết bị.
  • Ăn mòn kim loại: Một số thành phần phản ứng với nhau tạo ra chất phụ gây hại cho bề mặt kim loại.

Chính vì vậy, mỡ tương thích hay không chính là yếu tố quyết định đến sự an toàn và hiệu quả khi vận hành thiết bị.

Các yếu tố kỹ thuật quyết định tính tương thích mỡ

Để đánh giá hai loại mỡ có thể phối hợp được hay không, kỹ sư thường dựa vào ba yếu tố cốt lõi:

 Nhiệt độ điểm rơi (Dropping Point)

Nếu mỡ A và mỡ B có điểm rơi tương tự nhau, hỗn hợp tạo thành sẽ ít bị giảm ngưỡng chịu nhiệt. Ngược lại, nếu chênh lệch quá lớn, hỗn hợp dễ mất ổn định ở nhiệt độ cao.

Độ ổn định cơ học (Mechanical Stability)

Thông số này thường được đo bằng phương pháp ASTM D217 – Worked Penetration. Khi hai loại mỡ được trộn lẫn, nếu độ ổn định cơ học thay đổi mạnh, chúng sẽ nhanh chóng mất khả năng giữ dầu.

 Độ nhất quán ở nhiệt độ cao

Mỡ tương thích cần duy trì độ đặc trong phạm vi chấp nhận được khi vận hành ở điều kiện nhiệt độ cao. Nếu hỗn hợp bị chảy loãng hoặc cứng bất thường, đó là dấu hiệu của sự không tương thích.

Hậu quả của việc sử dụng mỡ không tương thích

Việc trộn lẫn mỡ không tương thích có thể gây ra hàng loạt vấn đề nghiêm trọng:

  • Giảm hiệu quả bôi trơn: Mỡ nhanh chóng bị phá vỡ cấu trúc, không còn giữ dầu tại bề mặt ma sát.
  • Tăng mài mòn chi tiết máy: Khi bề mặt kim loại tiếp xúc trực tiếp, ma sát tăng lên dẫn đến hao mòn nhanh.
  • Chi phí bảo trì cao: Thiết bị phải dừng hoạt động thường xuyên để khắc phục sự cố.
  • Nguy cơ sự cố lớn: Trong những ngành công nghiệp quan trọng như xi măng, thép, khai thác mỏ hoặc thực phẩm, chỉ một lỗi nhỏ cũng có thể gây ra thiệt hại hàng tỷ đồng.

Ví dụ thực tế, một nhà máy xi măng tại Việt Nam từng gặp sự cố nghiêm trọng khi thay thế mỡ lithium complex bằng mỡ polyurea mà không vệ sinh mỡ cũ. Chỉ sau 2 tuần, ổ bi lò quay bị hỏng nặng, chi phí sửa chữa và ngừng sản xuất lên đến hàng trăm triệu đồng.

Biểu đồ và mức độ tương thích của các loại mỡ phổ biến

Dựa trên nhiều nghiên cứu thực tế, có thể tóm tắt mức độ tương thích như sau:

Loại mỡ Tương thích tốt với Không tương thích với
Lithium Complex Hầu hết các loại mỡ khác Bentonite clay, Barium complex, Polyurea thường
Canxi Sulfonate Nhiều loại mỡ công nghiệp Canxi complex, Bentonite, Polyurea thường
Polyurea thường Một số polyurea ổn định Hầu hết các loại mỡ khác
Polyurea ổn định Tương thích với gần như tất cả Ít ngoại lệ
Bentonite Clay Hạn chế, ít loại phù hợp Lithium, Canxi, Polyurea

Qua bảng trên, có thể thấy Lithium Complex và Canxi Sulfonate là những lựa chọn an toàn và phổ biến nhất nhờ phạm vi tương thích rộng, trong khi Polyurea thường là loại cần thận trọng nhất.

Giải pháp an toàn khi thay đổi loại mỡ

Trong thực tế, việc thay đổi loại mỡ là điều không tránh khỏi khi nâng cấp thiết bị hoặc khi nhà cung cấp thay đổi sản phẩm. Để đảm bảo an toàn, bạn nên thực hiện theo quy trình sau:

Vệ sinh sạch mỡ cũ bằng phương pháp xả mỡ, rửa dung môi chuyên dụng hoặc tháo rời chi tiết để làm sạch triệt để.

Bơm mỡ mới dần dần để thay thế hoàn toàn phần mỡ còn sót lại.

Theo dõi nhiệt độ, tiếng ồn, độ rung của thiết bị trong thời gian đầu để kịp thời phát hiện bất thường.

Tham khảo ý kiến nhà sản xuất trong các trường hợp đặc biệt quan trọng như động cơ tua-bin, ổ bi tốc độ cao hoặc thiết bị chịu tải nặng.

Mỡ tương thích trong ứng dụng chịu nhiệt

Đối với các ứng dụng đặc thù như mỡ chịu nhiệt, mỡ bôi trơn tốc độ cao hoặc mỡ dùng trong ngành thực phẩm, yếu tố tương thích càng quan trọng hơn. Những loại mỡ này thường chứa phụ gia đặc biệt, nếu trộn lẫn sai có thể gây phân hủy nhanh chóng. Vì vậy, khi muốn thay đổi, doanh nghiệp nên ưu tiên:

  • Chọn mỡ lithium complex chịu nhiệt cao hoặc mỡ canxi sulfonate do tính tương thích và hiệu năng ổn định.
  • Tránh sử dụng polyurea thường trong môi trường nhiệt độ cao trừ khi chắc chắn tương thích.

Kết luận

Mỡ bôi trơn không chỉ đơn giản là vật liệu giúp giảm ma sát mà còn đóng vai trò bảo vệ toàn diện cho thiết bị trong điều kiện vận hành khắc nghiệt. Tuy nhiên, khả năng tương thích mỡ lại là yếu tố thường bị xem nhẹ, trong khi đây lại là chìa khóa để đảm bảo sự ổn định và độ bền của hệ thống cơ khí.

Việc lựa chọn và thay thế mỡ bôi trơn cần được thực hiện dựa trên cơ sở kỹ thuật rõ ràng, có tham khảo biểu đồ tương thích cũng như tuân thủ khuyến nghị của nhà sản xuất. Với cách tiếp cận này, doanh nghiệp không chỉ tiết kiệm chi phí vận hành mà còn nâng cao độ tin cậy và tuổi thọ thiết bị.

Để được tư vấn chi tiết và đặt hàng các sản phẩm dầu mỡ chính hãng và đạt tiêu chuẩn, vui lòng liên hệ với: