Tin tức

Bôi trơn động cơ tăng áp và những điều cần biết

Posted on by root
6 1
25
Th8

Động cơ tăng áp ngày càng phổ biến nhờ khả năng tăng công suất và tiết kiệm nhiên liệu. Tuy nhiên, turbo hoạt động ở tốc độ cực cao và nhiệt độ khắc nghiệt, đòi hỏi hệ thống bôi trơn đặc biệt. Dầu nhớt cho động cơ tăng áp không chỉ giảm ma sát mà còn làm mát và bảo vệ các chi tiết như ổ trục, trục quay. Việc chọn sai loại dầu hoặc bảo dưỡng không đúng cách có thể gây hư hỏng nặng và chi phí sửa chữa lớn. Do đó, hiểu rõ vai trò của bôi trơn và chọn dầu nhớt phù hợp là yếu tố quyết định tuổi thọ của động cơ. Đây cũng chính là nội dung bài viết sẽ phân tích chi tiết.

Tăng áp – công nghệ nâng tầm hiệu suất động cơ 5 2

Tăng áp (turbocharger) lần đầu tiên được ứng dụng tại Mỹ từ những năm 1930 và dần trở thành trang bị quen thuộc trên xe tải hạng nặng cũng như ô tô hiện đại. Cơ chế hoạt động của tăng áp khá đặc biệt: tận dụng năng lượng khí xả để quay cánh quạt, từ đó nén thêm không khí vào buồng đốt. Quá trình đốt cháy được cung cấp nhiều oxy hơn, tạo ra công suất mạnh mẽ vượt trội so với động cơ hút khí tự nhiên cùng dung tích.

Chính nhờ đặc tính này, động cơ tăng áp vừa mạnh mẽ vừa tiết kiệm nhiên liệu, đáp ứng xu hướng downsizing trong ngành công nghiệp ô tô. Tuy nhiên, hiệu suất cao đi kèm áp lực lớn về nhiệt độ và ma sát. Đây là lý do bôi trơn động cơ tăng áp đóng vai trò sống còn.

Chi phí sửa chữa turbo – con số không hề nhỏ

Turbo là bộ phận tinh vi, khi hỏng hóc sẽ tiêu tốn chi phí sửa chữa rất lớn. Đối với xe hơi hoặc xe tải nhẹ, chi phí thay turbo có thể lên đến vài nghìn đô la. Riêng với xe tải hạng nặng chạy dầu diesel, con số này dễ dàng chạm ngưỡng năm con số. Vì thế, việc phòng ngừa hỏng hóc luôn là ưu tiên hàng đầu, trong đó bôi trơn đúng cách chính là chìa khóa kéo dài tuổi thọ.

Nguyên nhân khiến turbo hỏng hóc

Theo thống kê, chưa đến 1% turbo bị hỏng do lỗi sản xuất. Phần lớn sự cố đến từ các nguyên nhân bên ngoài, trong đó ba yếu tố thường gặp nhất gồm:

  • Đói dầu (thiếu bôi trơn)
  • Ô nhiễm dầu (bụi bẩn, muội than, tạp chất)
  • Hư hại do vật lạ

Trong đó, hai nguyên nhân đầu tiên liên quan trực tiếp đến dầu bôi trơn – yếu tố hoàn toàn có thể phòng tránh nếu người dùng bảo dưỡng đúng cách.

Turbo hoạt động khắc nghiệt như thế nào?

Khi vận hành, turbo có thể quay ở tốc độ trên 100.000 vòng/phút, thậm chí một số mẫu turbo như Garrett VNT15 đạt đến 180.000 vòng/phút. Ở mức tốc độ này, vòng bi cơ khí thông thường hoàn toàn không thể chịu nổi. Vì vậy, turbo sử dụng bạc lót bằng đồng và hợp kim đặc biệt, hoạt động trong môi trường dầu bôi trơn tuần hoàn liên tục.

Trục turbo kết nối với bánh công tác điều khiển khí xả ở một đầu và máy nén khí ở đầu còn lại. Cả hai đầu đều phụ thuộc vào một lớp màng dầu mỏng nhưng bền vững để tránh tiếp xúc kim loại – kim loại. Nếu lớp màng dầu này mất đi, hỏng hóc xảy ra gần như tức thì.

Dầu kém chất lượng – “kẻ thù” của động cơ tăng áp

Dầu nhớt là “mạch máu” nuôi sống turbo. Nếu dầu kém chất lượng hoặc đã bị thoái hóa, nó sẽ nhanh chóng gây ra mài mòn bạc, trục turbo rung lắc và làm hỏng phớt chắn dầu. Dầu rò rỉ vào buồng nạp hoặc ống xả gây tiêu hao dầu, khói xanh và mất hiệu suất.

Ngoài ra, dầu bị nhiễm bẩn do không thay định kỳ sẽ chứa nhiều muội than, kim loại mài mòn và bụi mịn. Những hạt này cào xước bề mặt bạc lót, khiến turbo nhanh chóng mất độ chính xác và dẫn đến phá hủy hoàn toàn.

Một vấn đề nghiêm trọng khác là thiếu dầu trong chớp mắt. Khi động cơ vận hành ở 180.000 vòng/phút, chỉ cần mất áp lực dầu trong vài giây, nhiệt độ tăng vọt sẽ “nung chảy” bề mặt kim loại và làm hỏng turbo vĩnh viễn.

Thói quen xấu dễ giết chết turbo

Một trong những lỗi phổ biến nhất của tài xế là tắt máy ngay sau khi chạy tốc độ cao hoặc thói quen “đệm ga” rồi mới tắt máy. Khi đó, turbo vẫn quay ở tốc độ cao nhưng dòng dầu đã ngừng chảy vì động cơ dừng lại. Kết quả là kim loại cọ xát trực tiếp, tạo ra vết xước chí tử cho trục và bạc lót.

Cách tốt nhất để bảo vệ turbo là để động cơ chạy không tải 1–3 phút trước khi tắt máy, giúp turbo hạ nhiệt và giảm tốc dần. Đây là quy tắc bảo dưỡng cơ bản mà nhiều tài xế bỏ qua.

Làm thế nào để kéo dài tuổi thọ turbo?

Để turbo hoạt động bền bỉ, người dùng cần chú ý:

  • Sử dụng dầu nhớt chất lượng cao đạt tiêu chuẩn API, ACEA hoặc khuyến nghị của nhà sản xuất xe.
  • Thay dầu và lọc dầu định kỳ để ngăn ngừa muội than và tạp chất gây hại.
  • Khởi động nhẹ nhàng, tránh tăng tốc đột ngột khi động cơ chưa đủ nhiệt độ.
  • Để máy chạy không tải sau hành trình dài trước khi tắt động cơ.
  • Có thể sử dụng phụ gia bảo vệ động cơ như X-tra Lube để tăng khả năng chống mài mòn khi mất áp suất dầu đột ngột.

Kết luận

Động cơ tăng áp mang lại sức mạnh vượt trội và hiệu suất ấn tượng, nhưng đồng thời cũng rất “khó tính” trong khâu bôi trơn. Một sai lầm nhỏ trong bảo dưỡng có thể khiến chủ xe phải trả giá hàng chục nghìn đô la để thay turbo.

Do đó, hãy lựa chọn dầu nhớt chất lượng cao, tuân thủ lịch bảo dưỡng và áp dụng thói quen vận hành hợp lý. Bôi trơn đúng cách chính là chìa khóa để giữ cho động cơ tăng áp mạnh mẽ, bền bỉ và tiết kiệm theo thời gian.

Để được tư vấn chi tiết và đặt hàng các sản phẩm dầu mỡ chính hãng và đạt tiêu chuẩn, vui lòng liên hệ với: